عمل جراحی برداشتن بخشی از معده، یکی از تحولات اخیر در جراحی چاقی است که شامل برداشتن حدود 85 درصد از معده بیمار به منظور دستیابی به معده لوله‌ای شکل و یا شبیه به آستین می‌باشد. این جراحی به صورت لاپاروسکوپی انجام می‌شود. با کاهش یافتن قابل ملاحظه حجم معده فرد پس از عمل گنجایش برای خوردن وعده های حجیم غذایی را نخواهد داشت . در این روش قابلیت جذب دستگاه گوارش تغییری نمی کند و سیری زودرس و کاهش ورود مواد غذایی به دستگاه گوارش منجر به کاهش وزن می شود. همچنین این عمل ایجاد تغییراتی در ترشح هورمون های گوارشی می کند که در کاهش وزن و بهبود یا پیشگیری از دیابت تاثیر خواهد داشت.
نکات مهم در جراحی اسلیو
- پس از این جراحی تا مدت زیادی امکان خوردن غذا های حجیم وجود نخواهد داشت ولی غذاهای کم حجم و پر انرژی مثل مایعات شیرین، شکلات و میان وعده ها می توانند روند کاهش وزن را مختل کنند و باعث بازگشت وزن از دست رفته شوند.
- بیمار لازم است پس از عمل پایبند به رژیم غذایی صحیح باشدو پرهیز از پر خوری و به خصوص مصرف مواد غذایی کم حجم و پرانرژی مانند مایعات شیرین ، شکلات، بستنی اهمیت زیادی دارد.
- لازم است بیمار پس از جراحی برنامه منظم جهت فعالیت بدنی و تا حد امکان ورزش های سبک داشته باشد. فعالیت بدنی از دو جنبه اهمیت فراوانی دارد: از طرفی به کاهش وزن کمک می کند و از طرف دیگر باعث تقویت عضلات می شود و از تحلیل رفتن عضلات در دوران کاهش وزن پیشگیری می کند.
بعد از عمل
- میزان بستری در بیمارستان به طور معمول دو شب و سه روز می باشد.
- از روز بعد از عمل رژبم مایعات صاف شده (شامل آب ،چای ، آب میوه طبیعی صاف شده و رقیق شده ، آب مرغ ، آب گوشت )شروع می شود و تا یک هفته ادامه می یابد. بعد از یک هفته غذا های نیمه جامد شروع می شود.
- یک ماه بعد از عمل بیمار اجازه دارد از غذاهای معمولی مطابق توصیه متخصص تغذیه استفاده کند.
- هرچند جراحی اسلیو سوء جذب ایجاد نمی کند ولی کاهش دریافت مواد غذایی فرد را در معرض کمبود ویتامین ها و ریز مغذی ها مانند آهن ، کلسیم، ویتامین ب 12قرار می دهد و لازم است بیمار مصرف مکمل های تجویز شده را ادامه دهد و مطابق برنامه آزمایشات پیگیری را انجام دهد.
- یک هفته پس از عمل بیمار در مطب ویزیت خواهد شد و مراجعات بعدی جهت پیگیری در ماه اول، ماه سوم ، ماه ششم و پس از آن سالانه خواهد بود.
روش بای پس معده برای کاهش ورود مواد غذایی به بدن طراحی شده است. احتمال از دست دادن وزن در افرادی که از چاقی مفرط رنج می‌برند، با استفاده از این روش بسیار بالا خواهد بود اين جراحي در حقيقت روش استاندارد درمان چاقي است و شاخصي است كه جراحي هاي ديگر با آن سنجيده مي شوند در تحقيقات انجام شده نشان داده شده است كه اين روش در مقايسه با جراحي اسليو كاهش وزن پايدارتري ايجاد خواهد كرد و به نظر مي رسد در درمان ديابت و فشار خون از اسليو موثر تر باشد. با انجام جراحی بای پس معده، ظاهر متناسبی خواهید یافت و چابکی خود را باز می‌یابید و بنابراین کیفیت زندگی شما به میزان قابل توجهی بهبود می‌یابد. همچنین باعث می‌شود تا افراد دارای اضافه وزن که مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، آپنه خواب، اختلالات قلبی و مشکلات گردش خون هستند، کمتر در معرض بیماری قرار گیرند.
این روش جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام شده و مدت زمان عمل بین یک تا دو ساعت می‌باشد.
این عمل جراحی به صورت لاپاروسکوپی انجام می‌شود که در این فرآیند، ابزارهای لاپاروسکوپی از طریق چند سوراخ کوچک وارد بدن شده و جراح می‌تواند عمل جراحی را در داخل شکم انجام دهد. جای زخم روش لاپاروسکوپی از روش جراحی باز کمتر بوده و بازیابی سلامت بیمار سریع‌تر خواهد بود.
نکات مهم در جراحی بای پس
- پس از این جراحی تا مدت زیادی امکان خوردن غذا های حجیم وجود نخواهد داشت وجذب مواد غذايي كمتر خواهد شد.با اين حال غذاهای کم حجم و پر انرژی مثل مایعات شیرین، شکلات و میان وعده ها می توانند روند کاهش وزن را مختل کنند و باعث بازگشت وزن از دست رفته شوند.
- بیمار لازم است پس از عمل پایبند به رژیم غذایی صحیح باشدو پرهیز از پر خوری و به خصوص مصرف مواد غذایی کم حجم و پرانرژی مانند مایعات شیرین ، شکلات، بستنی اهمیت زیادی دارد.
- لازم است بیمار پس از جراحی برنامه منظم جهت فعالیت بدنی و تا حد امکان ورزش های سبک داشته باشد. فعالیت بدنی از دو جنبه اهمیت فراوانی دارد: از طرفی به کاهش وزن کمک می کند و از طرف دیگر باعث تقویت عضلات می شود و از تحلیل رفتن عضلات در دوران کاهش وزن پیشگیری می کند.
بعد از عمل
- میزان بستری در بیمارستان به طور معمول دو شب و سه روز می باشد.
- از روز بعد از عمل رژبم مایعات صاف شده (شامل آب ،چای ، آب میوه طبیعی صاف شده و رقیق شده ، آب مرغ ، آب گوشت )شروع می شود و تا یک هفته ادامه می یابد. بعد از یک هفته غذا های نیمه جامد شروع می شود.
- یک ماه بعد از عمل بیمار اجازه دارد از غذاهای معمولی مطابق توصیه متخصص تغذیه استفاده کند.
- جراحی باي پس سوء جذب ایجاد مي كند و فرد را در معرض کمبود ویتامین ها و ریز مغذی ها مانند آهن ، کلسیم، ویتامین ب 12قرار می دهد و لازم است بیمار مصرف مکمل های تجویز شده را ادامه دهد و مطابق برنامه آزمایشات پیگیری را انجام دهد.
- یک هفته پس از عمل بیمار در مطب ویزیت خواهد شد و مراجعات بعدی جهت پیگیری در ماه اول، ماه سوم ، ماه ششم و پس از آن سالانه خواهد بود.
عمل جراحی معمول‌ترین درمان برای سرطان معده است که می‌تواند به صورت باز یا لاپاروسکوپیک انجام شود. دو نوع عمده عمل جراحی سرطان معده وجود دارد که عبارتند از:
- ناکامل: جراح بخشی از معده مبتلا به سرطان را بر می‌دارد و در صورت لزوم، بخشی از مری یا روده کوچک را نیز بر خواهد داشت. غدد لنفاوی مجاور و دیگر بافت‌ها نيز ممکن است برداشته شوند.
- کامل: پزشک تمام معده، غدد لنفاوی مجاور، بخش‌هایی از مری و روده کوچک و دیگر بافت‌های نزدیک تومور را بر می‌دارد در مواردی طحال نیز برداشته می شود. سپس جراح مری را مستقیماً به روده کوچک وصل می‌کند و با استفاده از بافت روده یک معده جدید می سازد.
در سرطان معده، نگرانی راجع به خوردن بعد از عمل جراحی امری طبیعی است. جراح در ضمن عمل، یک لوله برای تغذیه در درون روده کوچک تعبیه می کند. این لوله به بیمار کمک می‌کند در حالی که دوره نقاهت را می‌گذراند، تغذیه کافی هم دریافت کند.
کاهش وزن پس از جراحی سرطان معده، بطور معمول پيش می آيد و براي مقابله با آن بايد در تغذيه خود تغيير ايجاد كنيد. مشکل شایع دیگر پس از عمل معده، سندرم دامپینگ است. این مشکل وقتی اتفاق می‌افتد که غذا یا مایع به سرعت وارد روده کوچک شود. این امر می‌تواند باعث انقباض عضلات شکم، نفخ، اسهال، سرگیجه و تپش قلب شود. خوردن وعده‌های کوچک‌تر از سندرم دامپینگ جلوگيری می كند. همچنین شايد لازم باشد غذاها و نوشیدنی‌های خیلی شیرین مانند کلوچه‌ها، آبنبات، سودا و آبمیوه‌ها را کاهش دهید. شايد مکمل‌های روزانه ویتامین و مواد معدنی مانند کلسیم لازم باشد همچنین ممکن است به تزریق ویتامین بی 12 نیاز پیدا کنید.
پس از جراحی، زمان بهبودی در هر شخص متفاوت است. در چند روز اول احساس ناراحتی می کنید. برای مقابله با درد، داروهايی را برای شما تجويز می كنند. پس از جراحی، اگر شما به مسکن بیشتری نیاز داشتید، پزشک برنامه شما را با وضعیتتان مطابقت می دهد.
بسیاری از بيماران که عمل جراحی معده دارند، برای مدتی احساس ضعف و خستگی می‌کنند. عمل جراحی گاهی باعث یبوست یا اسهال می شود. معمولاً با بروز این علایم، رژیم غذایی را تغيير می دهند و يا با استفاده از دارو به مقابله با آن می پردازند.
ريفلاكس يكی از شايع‌ترين بيماريهاي گوارشي است كه هر كسي حداقل يك يا دو بار در زندگی علائم آن را تجربه کرده است. علت اين بيماري، برگشت محتويات معده (اسيد، صفرا، مواد غذايي) به داخل مري است. اختلالات حركتي مري، نارسايي دريچه مري به معده و فتق‌هاي ديافراگم سه عامل اصلي ايجاد اين بيماري هستند. بطور طبيعى مواد غذايي بلعيده شده از مري وارد معده مي‌شوند، اگر به هر دليلي حركات پيش برنده مري مختل شده و اسفنكتر مري انقباض لازم را نداشته يا قسمتي از معده به علت فتق ديافراگم به بالا رانده شده باشد، محتويات مري وارد معده نشده يا بعد از ورود دوباره به داخل مري برگشت پيدا می‌كنند.
علاوه بر سه علت اصلي، عوامل جانبي ديگری مثل؛ چاقي، زور زدن زياد، خم شدن‌هاي مكرر، كمربندهاي محكم، حاملگي، دراز كشيدن بعد از خوردن غذا و همچنين نوشيدن چايي، قهوه، الكل و خوردن مواد چرب و ترش، شكلات و سيگار كشيدن در بروز اين بيماري موثر هستند.
علائم
- شايع‌ترين علائم اين بيماري شامل: سوزش سردل (ورسوزه)، برگشت اسيد و صفرا به داخل دهان، سخت بلعى، سرفه‌هاي مزمن، تغييرصدا و آسم بزرگسالى، و نهايتاً دردهاي شبه قلبی هستند.
درمان
- بهبودی اين بيماري با جراحی و روشهای غيرجراحی امكان‌پذير است. گروهی از بيماران ممكن است با تغيير رفتار غذايي شامل، اجتناب از خوردن قهوه، چاي، الكل و مواد چرب و ترش و همچنين پرهيز از پرخوری و اقدام به كاهش وزن و اجتناب از دراز كشيدن بعد از خوردن غذا بهبودي نسبي پيدا كنند. عده‌ای نيز با داروهای كاهنده و خنثی‌كننده اسيد و تقويت كننده اسفنكتر مری جواب خوبی می‌گيرند.
متأسفانه در گروهی از بيماران به علت اصرار پزشک به درمان دارويی و عدم جراحي و همچنين ناآگاهی بيماران از عواقب خطرناک طولانی شدن بيماری، ممكن است با مشكلاتی مثل سرطان مری و معده یا سوختگی و تنگی مری مواجه شوند.
با توجه به مطالب پيش گفت تنها درمان قطعي و موثر ريفلاكس در عمده بيماران و علي‌الخصوص آنهايي كه فتق‌هاي ديافراگمي دارند جراحي به روش لاپاروسكوپي است كه در درصد بالايي از اين بيماران با موفقيت همراه بوده است.
اين بيماران بايستی توجه داشته باشند كه عدم تمكين به عمل جراحی و درمان‌های طولانی با داروهای ضد اسيد ممكن است عوارض خطرناكی مثل سرطان، تنگی و سوختگی مری را به دنبال داشته باشد.
جراحی آشالازی
آشالازی بیماری نادری است که اغلب در سنین 25-60 سالگی تشخیص داده می‌شود. علت ایجاد این بیماری شناخته شده نیست اما محتمل‌ترین علت این اختلال، تحلیل اعصاب مری است. بیماران مبتلا به آشالازی دو مشکل در ناحیه مری دارند. اول اینکه دو سوم تحتانی مری قادر نیست غذای موجود در مری را به سمت معده هدایت کند. دوم اینکه اسفنگتر تحتانی مری که در حالت عادی مانع برگشت غذای داخل معده به مری می‌گردد و باید هنگام عبور غذا شل باشد، قادر به شل شدن نیست و به همین دلیل غذا نمی‌تواند به معده وارد شود و پشت اسفنگتر باقی می‌ماند. به این ترتیب حجم زیادی از غذا و مایعات در ناحیه تحتانی مری انباشته می‌گردد و آنرا متسع می‌کند. آزردگى ناشى از غذاى باقیمانده ممکن است باعث بروز زخم‌هاى کوچک در دیواره مری شود.
علامت
مهمترین علامت این بیماری بلع مشکل است (دیسفاژی) که در مورد جامدات و یا مایعات وجود دارد. از علایم دیگر این بیماری می‌توان به درد سینه، برگشت غذای خورده شده به دهان، سوزش سر دل، سخت آروغ زدن، احساس پری و سنگینی در ناحیه گلو و سکسکه اشاره کرد. برگشت محتویات باقیمانده در مرى به دهان علامت شایعى است، به خصوص در شب هنگامى که بیمار در وضعیت خوابیده قرار مى‌گیرد. نوع شدید آشالازى با درد قفسه سینه و گرفتگی عضلات مرى مشخص مى‌شود.
با پیشرفت بیماری، مرى هر چه بیشتر گشاد مى‌شود و پیچ مى‌خورد اما پایین‌ترین قسمت مرى حتى در مراحل انتهایى بیماری، تنگى خود را حفظ مى‌کند.
تشخیص
معمولاً شک به آشالازی از روی علایمی که بیمار ذکر می‌کند، ایجاد می‌شود اما برای تشخیص نهایی نیاز به بررسی بیشتر و استفاده از عکس ساده قفسه سینه و یا با بلع باریم می‌باشد. آندوسکوپی هم به عنوان یک روش غربالگری برای تشخیص زود هنگام بکار می‌رود.
مانومتری اغلب جهت تأیید تشخیص آشالازی بکار می‌رود. توسط مانومتری فشار داخل مری و اسفنگتر تحتانی آن اندازه‌گیری می‌شود. این تست زمانی قابل انجام است که بیمار حداقل به مدت 8 ساعت چیزی نخورده باشد و در حال حاضر کاملاً بیدار باشد.
درمان آشالازی
درمان آشالازی از طریق مصرف دارو، اتساع اسفنکتر تحتانی مری با بالون و انجام جراحی لاپاروسکوپی جهت برش اسفنکتر (Esophagomyotomy) و یا تزریق بوتاکس انجام می‌شود. طی هر یک از این روشهای درمانی، فشار اسفنکتر کاهش یافته و در نتیجه مواد غذایی به راحتی از مری به داخل معده وارد می‌شوند.
عمل جراحی معمول‌ترین درمان برای سرطان مری است که می‌تواند به صورت باز یا با استفاده از لاپاروسکوپی انجام شود.