تعریق شدید موضعی چيست و درمان آن چگونه است؟

تعریق شدید موضعی یک نوع اختلال در سیستم عصبی است که شخص مبتلا، به مقدار زیاد و غیر قابل پیش‌بینی و بیش از نیاز بدن عرق می‌کند. همۀ آدم‌ها هنگام ورزش، گرما، عصبانیت، خشم و ترس عرق می‌کنند ولی تعریق موضعی ممکن است بدون هیچکدام از پیش زمینه‌های یاد شده نیز رخ دهد. سیستم عصبی خودکار (سمپاتیک) مسئول کنترل تعریق بدن است. در حدود ۲-۱% افراد، کنترل سمپاتیکی دچار اشکال شده و با افزایش فعالیت خود باعث تعریق زیاد در جاهای مختلف بدن به ويژه کف دست و پا و سر و صورت می‌شود.

هیپرهیدروزیس موقتی نبوده و مبتلایان از بدو تولد و سال‌های طولانی از این عارضه رنج می‌برند. خیس بودن و تغیير رنگ لباس‌ها، دست‌های سرد و مرطوب، کفش‌های خیس و بدبو، ناتوانایی در گرفتن قلم و سایر اشیاء در دست، آسیب به صفحه کلید و سختی کار با فلزات و کاغذ همگی تجربه‌های ناخوشایند این بیماری هستند. شخص مبتلا از تعویض مکرر لباس‌ها، شستشوی دایم، چسبیدن لباس‌های خیس به بدن، سرافکنده شدن هنگام دست دادن به دیگران، تنهایی، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس رنج می‌برد.

روش‌های درمانی مختلفی مثل داروها، ضد تعریق‌های موضعی، الکتریسيته، تزریق بوتاکس برای این بیماری پیشنهاد شده است که همه این درمان‌ها موقتی و نسبی بوده و نیاز به استفاده مکرر و مراجعات متعدد پزشکی دارند. تنها درمان قطعی و دایم این بیماری روش سمپاتكتومی است.

سمپاتیکوتومی قطع رشته عصبی محرک غدد عرق نواحی درگیر است. این روش در گذشته از طریق جراحی باز و شکافتن قفسه سینه انجام می‌شد. اینجانب این عمل را در سال ۱۳۷۴ برای اولین بار در کشور با استفاده از لاپاروسکوپی بر روی یک بيمار انجام دادم. در طی ٢١ سال گذشته تغییرات زیادی در نحوۀ انجام این عمل به منظور کاهش عوارض آن انجام داده شده تا سرانجام به روش میکرولاپاروسکوپی منجر گردید.

میکرولاپاروسکوپی یک نوع جراحی لاپاروسکوپی است که تنها در یک جلسه در بیمارستان و در یک اتاق عمل مجهز با ایجاد یک یا حداکثر ۲ سوراخ ۲ میلیمتری و با استفاده از ظریف‌ترین دوربین‌ها (مینیاتوری) و باریک‌ترین ابزارهای جراحی انجام می‌شود. بیمار بلافاصله بعد از بیدار شدن از بیهوشی نتیجه عمل خود را که خشک بودن و عدم تعریق محل ابتلا است خواهد ديد. این عمل با داشتن دو سوراخ بسیار کوچک نیازی به بخیه نداشته و در همان روز نیز بیمار ترخیص می شود. فعالیت فیزیکی بیمار در روز بعد از عمل شروع مى شود. عارضه این عمل در دست جراحان زبردست بسیاركم و تنها در درصد بسیار کمی از بیماران ممکن است عرق جبرانی دیده شود که با انجام تغییرات جدید این اثر جانبي نیز به حداقل ممکن رسیده است.

سمپاتیکوتومی علاوه بر درمان تعريق شديد (hyperhidrosis) سر و صورت، دست و پا و زیر بغل؛ در بیماران با قرمزی صورت و کسانی که از دردهای سوزشی اندام‌ها شکایت دارند و بیمارانی که در فصل سرما انگشتان دستهای‌شان دچار سفیدی، کبودی و سرخی می شود کاربرد دارد.

نتایج عمل برای بیماران مختلف متفاوت است. بالاترین درصد جواب به درمان در مبتلایان به عرق کف دست دیده می شود (٩٩%). بیماری که قبل از بیهوش شدن از دست سرد و مرطوب شاکی است بلافاصله بعد از عمل با دستی گرم و خشک از بیهوشی بیدار می‌شود. قرمزی سر و صورت با درصد بسیار بالا جواب داده و تپش قلب‌های نابجا در واکنش به استرس‌های محیطی کمتر خواهد شد. اگرچه تعریق کف پا غیرقابل پیش‌بینی است ولی در بیشتر موارد بهبودی حاصل می‌شود.