لاپاروسكوپی يک واژه لاتين است كه از تركيب دو كلمه lapar (شكم) و oscopy (ديدن با دقت) درست شده است. اما درادبيات پزشكی به يک نوع جراحی نوين گفته مىشود كه هدف آن به كمينه رساندن آسيب به بافتهای سالم با جراحی بهتر و كارآمد است. اين جراحى حاصل نگرشی فلسفی به پزشكى نوين است با این پرسش که آيا مىتوان با رويكردى كمتر آسيبرسان به بهترين وكارآمدترين نتيجه در درمان بيماران رسيد؟
در روشهاى مرسوم جراحي براى دسترسى به اعضای آسيبديده و معيوب داخل فضای شكم و قفسه سينه بايد بافتهاى سالم سر راه را شكافت و از ميان برد؛ درصورتيكه با روش لاپاروسكوپى از طریق چند سوراخ كوچک با اندازههای پنج تا ده ميلىمتر میتوان از برشى وسيع با طول بيست تا پنجاه سانتيمتر و انهدام بافتهای سالم جلوگيرى کرد.
در اين روش با استفاده از يک تلسكوپ ظريف و عبور آن از يكى از اين سوراخها و انتقال تصاوير بزرگنمايى شده از اعضای داخل شكم توسط دوربينى مينياتورى به نمايشگرى بزرگ و با وضوح بالا در جلوى چشمان جراح، تركيبی از فناورى نوين با دانش پزشكى در دست جراحى هنرمند به نمایش گذاشته میشود.
ويژگىهاى اين جراحى به چند عامل بر مىگردد:
- كاهش ميزان برش جراحی
- ديد بهتر و بزرگنمايی شده
- امكان جراحى از راه دور
- آموزش همزمان و همگانى آن در سطحى گسترده
برترىهاى اين جراحى عبارتند از:
حفظ زيبايى پوست، درد كمتر، نداشتن عفونت زخم، عدم فتقهاى محل برش جراحى، كاهش مصرف مسكن و مخدرها، كاهش مصرف آنتى بيوتيكها، كاهش ميزان آمبولى، تسريع در سرپا شدن بيمار، كوتاهى زمان عمل ومدت بسترى، ترخيص زودرس و برگشت سريعتر به كار روزانه، كاهش هزينههاى بيمارستانى وكمك به درآمد خانواده و در نهايت كمك به كاهش هزينههاى درمان و اشغال تخت و افزايش بهرهورى.
محدوديتى براى انجام اعمال جراحى لاپاروسكوپى به جز تجربه ناكافى جراح وجود ندارد. بيشترين اعمال جراحى لاپاروسكوپى كه در حال حاضر در كشورمان انجام مىشود عبارتند از: سمپاتكتومى براى تعريق شديد سر و صورت وكف دست و پا، برداشتن كيسه صفرا، اعمال جراحى چاقى مفرط شامل Gastric bypass (ميانبر زدن معده) Gastric Sleeve (آستينى كردن معده)، برداشتن طحال، ترميم فتقهاى ديافراگم و اصلاح ريفلاكس معده، اشالازى، فتقهاى جدار شكم، سرطانهاى مرى و معده و روده، اكثر اعمال جراحى زنان و ارولوژى و ...
جراحی لاپاروسكوپى نيازمند آموزشهاى ويژه است كه جراح علاوه بر آموزشهاى كلاسيک جراحی بايد يک دوره زمانى خاص را براى مهارت در اين كار بگذراند. جراح لاپاروسكوپيست بايستى فهمى درست از نور و تصوير و فضاى سه بعدى و زيباشناسى و هنر داشته باشد.
حدود بيست و پنج سال است كه ما جراحی لاپاروسكوپى را در كشور شروع كردهايم. در اين مدت تعداد زيادى آموزش هاى لازم را فرا گرفته و به مهارتهای قابل قبولى رسيدهاند ولى هنوز نياز فراوانى به اين عده از جراحان زبردست براى ارتقای سلامتى مردم وجود دارد.